មេរៀនទី ២​​​​ 【ដំណាក់កាលនានានៃការវិនិយោគ】

សំនួរ និង ចំលើយ

1-តើការវិនិយោគនៅកម្ពុជាត្រូវបានបែងចែកជាប៉ុន្មានដំណាក់ ? អ្វីខ្លះ ?
+ តើការវិនិយោគនៅកម្ពុជាត្រូវបានបែងចែកជា៥ដំណាក់ធំៗគឺ ៖
   - ការវាយតម្លៃសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ច និងវិសាលភាពនៃការវិនិយោគ ។
   - ចុះបញ្ជីសុំការលើកទឹកចិត្តចំពោះការវិនិយោគ ។
   - ចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម
   -​ សុំអាជ្ញាប័ណ្ណដោនស្ទ្រីម ( down-stream )
   - សុំអាជ្ញាប័ណ្ណអាប់ស្ទ្រីម ( up-stream ) ឬអាជ្ញាប័ណ្ណប្រត្តិបត្តការណ៍ ។

2- តើអ្នកវិនិយោគនឹងធ្វើអ្វីខ្លះនៅដំណាក់កាលការវាយតំលៃសក្តានុពលធុរកិច្ច និង វិសាលភាពនៃការវិនិយោគ ?
+ នៅក្នុងដំណាក់កាលនេះអ្នកវិនិយោគនឹង ៖
   - ធ្វើការអង្កេតលើបរិយាកាសធុរកិច្ច ។
   - ជួបជាមួយដៃគូរ និង គូរប្រកួតប្រជែងដែលមានសក្តានុពល។
   - វាយតំលៃលក្ខ័ណ្ឌមីក្រូ និងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច
   - គណនាការចំណាយ
   - វាយតំលៃបរិស្ថានច្បាប់ និងការងារ
   - កំណត់ពីវត្តមាននៃហេត្ថារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ ។ល។

3- ចូរនិយាយពីលក្ខណៈខ្លះៗនៃការវិនិយោគមិនផ្ទាល់នៅកម្ពុជា ?
+ ការវិនិយោគមិនផ្ទាល់នៅកម្ពុជាមានដូចជា ៖
   - បង្កើតទីភ្នាក់ងារមួយ (ការិយាល័យដំណាង) ។
   - ផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណដល់ក្រុមហ៊ុនដែលកំពុងដំណើរការនៅកម្ពុជាស្រាប់។
   - ផ្លល់សិទ្ធិចែកចាយដល់ក្រុមហ៊ុនដែលកំពុងដំណើរការនៅកម្ពុជាស្រាប់ ។ល។

4- ចូរនិយាយពីគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិនៃការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ?
+ គុណសម្បត្តិ ៖
   - ទីផ្សារបើកទូលាយខ្លាំងដល់វិនិយោគបរទេស (វិនិយោគទុនបរទេស ១០០% ត្រូវបានអនុញ្ញាតស្ទើគ្រប់វិស័យ ) ។
   - ការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋមានលក្ខណៈគាំទ្ររដល់ធុរកិច្ច ។
   - ប្រជាជនរាប់អានមិត្តបរទេស ។
   - វិធានគ្រប់គ្រងកំប៉ិកកំប៉ុកស្មុកស្មាញមានតិច ។
   - មានរបបពន្ធ និងការលើកទឹកចិត្តអនុគ្រោះដល់ការវិនិយោគ ។
   - សំបូរធនធានធម្មជាតិ ( ដី ទឹក រ៉ែ ប្រេង ហ្គាស----- ) ។
   - មានរមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍កំរិតពិភពលោក (មានអង្គរវត្ត កោះ និង ឆ្នេរ ) ។
   - កំលាំងពលកម្មថោក ក្មេង និងថាមភាព។
   - ងាយស្រួលចេញចូលបណ្តាលប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ច រីកចំរើននៅជិតខាង(ថៃ វៀតណាម ចិន ) ។
+ គុណវិបត្តិ ៖
   - ក្របខ័ណគតិយុត្តកំពុងតែអភិវឌ្ឍន៍ (នៅខ្វះច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងពាណិជ្ជកម្មខ្លះទៀត )។
   - ការអនុវត្តន៍ច្បាប់មិនមានលក្ខណៈប្រាកដប្រជា។
   - ធាតុចូលធុរកិច្ចមានតំលៃខ្ពស់។
   - ខ្វះហិរញ្ញបទានវិនិយោគ។
   - ទីផ្សារក្នុងស្រុកតូច។
   - អំណាចទិញរបស់ប្រជាជនទាប។
   - កំលាំងពលកម្មខ្វះបទពិសោធ និងមានចំណេះដឹងតិច ។

5- តើអ្នកវិនិយោគត្រូវដឹងពីអ្វីខ្លះ នៅពេលសំរេចចិត្តជាបឋមដើម្បីធ្វើការវិនិយោគនៅកម្ពុជា ?
+ អ្នកវិនិយោគត្រូវដឹងថាតើគំរោងវិនិយោគរបស់ខ្លួនជាគំរោងដែលទទួលបានការលើកទឹកចិត្តដែលឬទេ ហើយតើការទទួលបានអាជ្ញាបណ្ណផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តវាមានប្រយោជន៍អ្វីចំពោះធុរកិច្ចរបស់ខ្លួន ។

6- តើអ្នកវិនិយោគភាគច្រើនតែងតែចង់បានអ្វីខ្លះពីរដ្ឋាភិបាល ?
+ អ្នកវិនិយោគភាគច្រើនតែងតែចង់បានការលើកទឹតចិត្តផ្នែកពន្ធ និងទទួលបានការធានាចំពោះការវិនិយោគដែលផ្តល់អោយជាមួយអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ ។

7- តើរបបគតិយុត្តនៃការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគត្រូវបានកំណត់ដោយច្បាប់មួយណា ?
+ របបគតិយុត្តនៃការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគត្រូវបានកំណត់ដោយច្បាប់ស្តីពីវិនិយោគនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៩៤ ។

8- តើការធ្វើវិសោធនកម្មនៅឆ្នាំ២០០៣ ដោយច្បាប់ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់វិនិយោគ អំពីរបបគតិយុត្តនៃការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ មានគោលបំណងអ្វី ?
+ គោលបំណងដើម្បីអោយដំណើការចេញអាជ្ញាបណ្ណមានលក្ខណៈងាយស្រួល តម្លាភាព អាចព្យាករណ៍បាន ស្វ័យប្រវត្ត និងមានលក្ខណៈឆន្ទានុសិទ្ធ ។

9- តើអនុក្រិត្យស្តីពីការបង្កើតអនុគណៈកម្មការវិនិយោគខេត្ត រាជធានីត្រូវបានចេញនៅខែឆ្នាំណា ?
+ អនុក្រិត្យស្តីពីការបង្កើតអនុគណៈកម្មការវិនិយោគខេត្ត រាជធានីត្រូវបានចេញនៅ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៥ ។

10- តើគំរោងវិនិយោគប្រភេទណាដែលអនុគណៈកម្មការវិនិយោគខេត្ត រាជធានី មានសិទ្ធសំរេច និងចេញអាជ្ញាបណ្ណអោយ ?
+ អនុគណៈកម្មការវិនិយោគខេត្ត រាជធានីអាចចេញអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគចំពោះគំរោងវិនិយោគទាំងឡាយណាដែលមានទំហំសាច់ប្រាក់តិចជាង២លានដុល្លារអាមេរិច។

11- តើអនុក្រិត្យស្តីពីការអនុវត្តន៍ច្បាប់វិសោធនកម្មច្បាប់វិនិយោគត្រូវបានចេញនៅថ្ងៃខែឆ្នាំណា ?
+ អនុក្រិត្យស្តីពីការអនុវត្តន៍ច្បាប់វិសោធនកម្មច្បាប់វិនិយោគត្រូវបានចេញនៅថ្ងៃទី២៧ ខែ កញ្ញា ឆ្នាំ 2005 ។

12- តើអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ (ដែលច្បាប់ហៅថាការចុះបញ្ជីជាគម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់) ត្រូវបានចេញអោយដោយស្ថាបនណា ?
+ អាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ (ដែលច្បាប់ហៅថាការចុះបញ្ជីជាគម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់) ត្រូវបានចេញអោយដោយCDC ឬអនុគណៈកម្មការវិនិយោគខេត្តរាជធានី (ចំពោះគម្រោងវិនិយោគដែលមានសាច់ប្រាក់តិចជាង២លានដុល្លា)។

13- ចូរនិយាយពីនីតិវិធីសុំអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគនៅកម្ពុជា ?
+ នីតិវិធីសុំអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគនៅកម្ពុជាអាចធ្វើបានតាមនីតិវិធីដូចខាងក្រោម ៖
- អ្នកចង់វិនិយោគត្រូវដាក់ពាក្យសុំវិនិយោគទៅ​CDC/អនុគណៈកម្មការវិនិយោគខេត្តរាជធានី
- ក្រោយពីទទួលបានអាជ្ញាបណ្ណចុះបញ្ញីមានកក្ខខណ្ឌពី CDC ហើយ អ្នកវិនិយោគត្រូវធ្វើការស្នើសុំវិញ្ញាបណ្ណប័ត្រពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនដូចខាងក្រោម​៖
១- ចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម​(នៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម)
២- សុំអាជ្ញាបណ្ណពាក់ព័ន្ធ
៣- ពិនិត្យ​និងអនុម័តគម្រោងសាងសង់(ជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន​និងក្រសួងរៀបចំដែនដី)
៤- រៀបចំធ្វើការវាយតំលៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន (ជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន)
៥- ប្រកាសពន្ធ( MEF)
     - បន្ទាប់ពីសុំវិញ្ញាបណ្ណប័ត្រដូចខាងលើគ្រប់ហើយត្រូវបញ្ជូនទៅ CDC
     - CDC នឹងចេញអាជ្ញាបណ្ណចុះបញ្ជីស្ថាពរអោយ (អាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ) ។

14- តើអាចចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មបាននៅពេលណា ?
+ ការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មជាមួយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មអាចធ្វើទៅបាននៅមុន ឬក្រោយពេលចុះបញ្ជីជាមួយ CDC ។

15- ហេតុអ្វីត្រូវចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មជាមួយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ?
+ បានជាត្រូវចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មជាមួយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ព្រោះច្បាប់តម្រូវអោយត្រូវតែធ្វើ ដើម្បីផ្តល់ឋានៈជាពាណិជ្ជករដល់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគនៅកម្ពុជា។

16- តើក្រុមហ៊ុនវិនិយោគនឹងទទួលបានបុគ្គលភាពគតិយុទ្ធនៅពេលណា ?
+ ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគនឹងទទួលបានបុគ្គលភាពគតិយុទ្ធនៅពេលបន្ទាប់ពីបានចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មជមួយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មរួច។

17- តើផលប្រយោជន៍នៃការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មមានអ្វីខ្លះ ?

+ ផលប្រយោជន៍នៃការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មមានដូចខាងក្រោម ៖
-​រួច​VAT
-​បន្ធូបន្ថយលើភស្តុតាង
-​មានសិទ្ធប្រើប្រព័ន្ធតុលាការឯកជនមកដោះស្រាយវិវាទវិស័យពាណិជ្ជកម្មរបស់គេ។

18- តើគុណវិបត្តិនៃការមិនចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មមានអ្វីខ្លះ ?

+ គុណវិបត្តិនៃការមិនចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មមានដូចខាងក្រោម ៖
-​រាល់ផលិតផលដែលដាក់លក់លើទីផ្សារនឹងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាពាណិជ្ជកម្មខុសច្បាប់
-​រដ្ឋបិទផ្លូវមិនអោយរកស៊ីបាន
-​រដ្ឋអាចដាក់ទោសជននោះរហូតដល់ជាប់គុក (ពី១ឆ្នាំ ទៅ ៥ឆ្នាំ)។

19- តើមានទំរង់ក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មប្រភេទណាខ្លះដែលអាចដំណើរការនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបាន ?
+ ទំរង់ក្រុមហ៊ុនពាណិជ្ជកម្មដែលអាចដំណើរការនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបានមាន​៖
-​ក្រុមហ៊ុនសហកម្មសិទ្ធិ(សហកម្មសិទ្ធិទូទៅ និង​សហកម្មសិទ្ធិមានកំរិត)
-​ទំរង់ក្រុមហ៊ុនទទួលខុសត្រូវមានកំរិត ​(ក្រុមហ៊ុនឯកបុគ្គលទទួលខុសត្រូវមានកំរិត​ ក្រុមហ៊ុនឯកជនទទួលខុសត្រូវមានកំរិត​ក្រុមហ៊ុនមហាជនទទួលខុសត្រូវមានកំរិត)
-​ក្រុមហ៊ុនឯកបុគ្គល
-​បុត្រសម្ព័ន្ធ
-​ការរិយាល័យតំណាង។

20- តើសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជាបែងចែកជាប៉ុន្មាន ? អ្វីខ្លះ ?
+ សហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជាបែងចែកជា២គឺ សហគ្រាសសហកម្មសិទ្ធិ និងសហគ្រាសដើមទុនមូលធន​។

21- តើសហគ្រាសសហកម្មសិទ្ធបែងចែកជាប៉ុន្មាន ? អ្វីខ្លះ ?
+ សហគ្រាសសហកម្មសិទ្ធបែងចែកជា៣គឺ ៖
-​ឯបុគ្គល (Sole proprietorship)
-​សហកម្មសិទ្ធទូទៅ (General Partnership)
-​សហកម្មសិទ្ធមានកំរិត (Limited Partnership)។

22- តើសហគ្រាសដើមទុនមូលធនបែងចែកជាប៉ុន្មាន ? អ្វីខ្លះ ?
+ សហគ្រាសដើមទុនមូលធនបែងចែកជា៣គឺ ៖
-​ឯកបុគ្គលទទួលខុសត្រូវមានកម្រិត (Single member limited company)
-​ឯកជនទទួលខុសត្រូវមានកម្រិត (Private limited company)
-​មហាជនទទួលខុសត្រូវមានកម្រិត (Public limited company) ។

23- តើអាជ្ញាបណ្ណដោនស្ទ្រីមមានអ្វីខ្លះ ?
+ អាជ្ញាបណ្ណដោនស្ទ្រីមមានដូចជាការការចុះបញ្ជីពន្ធ​ការចុះបញ្ជីនៅក្រសួងការងារ​និងការបញ្ជាក់ទីតាំងពីអាជ្ញាធរដែនដីជាដើម។

24- តើអជ្ញាប័ណ្ណអាប់ស្ទ្រីម​(អាជ្ញាបណ្ណប្រតិបត្តិការ)មានអ្វីខ្លះ ?
+ អជ្ញាប័ណ្ណអាប់ស្ទ្រីមមានដូចជា ៖
-​អាជ្ញាបណ្ណរោងចក្រ ឬអាជ្ញាបណ្ណរ៉ែ ពីក្រសួងឧស្សាហកម្មរ៉ែ​និងថាមពល
-​អាជ្ញាបណ្ណកសិកម្ម​និងដីសម្បទាន​ពីក្រសួងកសិកម្ម​រក្ខាប្រមាញ់​និងនេសាទ
-​លិខិតបញ្ជាក់ពីក្រសួងបរិស្ថានលើបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងបរិស្ថាន
-​លិខិតអនុញ្ញាតសាងសង់ពីអាជ្ញាធរដែនដី​ឬពីក្រសួងរៀបចំដែនដី​នគរូបនីយកម្ម​និងសំណង់​។ល។

25- តើត្រូវសុំអាជ្ញាបណ្ណអាប់ស្ទ្រីម (អាជ្ញាបណ្ណប្រតិបត្តិការ)​នៅពេលណា ?
+ អាជ្ញាបណ្ណអាប់ស្ទ្រីមត្រូវសុំមុន​ឬដំណាលគ្នាទៅនឹងការសុំអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ ឬអាជ្ញាបណ្ណចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម។​តែក្នុងករណីខ្លះ អាជ្ញាបណ្ណប្រតិបត្តិការនេះត្រូវសុំក្រោយពេលទទួលបានអាជ្ញាបណ្ណវិនិយោគ ឬអាជ្ញាបណ្ណចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម។ ការប្រែប្រួលនេះគឺទៅតាមគំរោងវិនិយោគ។

==========================================================